-
法螺科
鎖定
法螺科(Ranellidae):為軟體動物門、腹足綱、玉黍螺目中的一科軟體動物。該科物種的貝殼呈圓錐形或嗽叭形,後端尖細,前端擴展,殼質豎厚。螺層約10層,每層的殼面稍膨脹。每一螺層表面具一強大的縱肋,其基部左側常延伸成片狀。貝殼表面光亮,並具有半月形或三角形的褐色斑紋。殼口卵圓形,內面橘紅色,具瓷光。足部異常發達。
法螺系暖海產,在沿海由潮間帶到150米深的海底都有分佈。喜歡棲息在海藻繁茂的岩石和珊瑚礁上,過附着生活。肉食性,以海星、雙殼類如珠母貝幼貝等為食。肉可供食用。有貝殼碩大者,磨去殼頂,吹之有聲,可做號角用,故名“法螺”。分佈於印度洋、新西蘭、菲律賓及中國等暖海地區。
法螺科形態特徵
該科動物的殼從小型、中型到大型,厚而堅固,形狀多樣。通常有多個螺肋,每輪螺肋只有兩條橫脈,而不是三條或更多;大多數屬的最後一輪相對較小,覆蓋着棕色的皮膜。貝殼多呈紡錘形、菱形或塔形,尖頂短到高。殼面雕刻較豐富,具有縱橫螺肋、顆粒、結節或瘤狀突起等,多被有殼皮和發達的殼毛,通常有縱腫肋。軸唇和外唇內緣常具褶襞和肋齒,所有屬的外唇明顯不同;前水管溝延長或短。厴角質。
[3]
[7]
貝殼後端尖細,前端擴展,殼質豎厚。螺層約10層,每層的殼面稍膨脹。每一螺層表面具一強大的縱肋,其基部左側常延伸成片狀。貝殼表面光亮,黃褐色,並具有半月形或三角形的褐色斑紋。外皮突出,在大多數屬中有許多短到長的剛毛。殼的外部特徵是細到寬的螺旋線,在某些物種中,這些螺旋線被軸向肋或旋鈕交叉,在前一種情況下,有時會產生抵消的外觀。殼口卵圓形,內面橘紅色,具瓷光。厴角質,生長紋清細,核位於中央。足部異常發達,肉可供食用。
[1]
[7-8]
神經系統相當集中,沒有唇神經連索。平衡器1個,僅僅有1枚耳石。唾液腺位於食道神經節的後方;通常沒有食道附屬腺、吻和水管。排泄和呼吸系統沒有對稱的痕跡,右側相應器官退化。心臟只有1個心耳,不被直腸穿過。鰓1枚,櫛狀,通過全表面附在外套膜上。腎直接開口在身體外面,有的具有一條輸尿管。具有生殖孔。雄性個體具有交接器。齒式通常為2-1-1-1-2。
[1]
[7]
法螺科棲息環境
法螺科動物為暖海產,在中國台灣、海南島、西沙羣島沿海由潮間帶到150米深的海底都曾發現它的蹤跡。法螺喜歡棲息在海藻繁茂的岩石和珊瑚礁上,過附着生活,是肉食性動物,喜歡吃海蔘和水螅。多在春、夏季進行繁殖。多棲息在岩礁和珊瑚礁間,有些種類則生活在沙或泥沙質海底,從潮間帶到幾百米水深的海底都有它們的蹤跡。
[1]
法螺科生活習性
常以海星、雙殼類如珠母貝幼貝等為食。足富有肌肉質,適合於在各種條件下運動,但常與生活環境及生活方式相關。這些在水底爬行的種類,是以足部肌肉的收縮來推動身體前進。運動時是先由足部的縱肌收縮,收縮到最高峯時,足底局部抬起離開地面,隨後縱肌鬆弛,抬起的部分落回地面,這樣便前進一步,如此的收縮波可以在足的局部範圍內進行,也可在足的全長內發生,也可以左右交替收縮前進。縱肌的收縮由後向前推動身體前進,所以伸縮波與運動波方向一致。
[3]
屬於前鰓亞綱中肉食性腹足類。其消化道的前端常形成吻,周圍包有吻鞘,吻中含有口腔、齒舌。取食時是由於頭部充血而將吻伸出,縮回時是受肌肉控制,由縮吻肌將吻鞘拉回。肉食性種類的齒舌上細齒的數目減少,但硬度增加,齒舌末端有倒勾、棘等,適合於切割及撕裂食物,有時齒上還有毒腺。肉食性種類口腔中常有顎,消化道一般較植食性的短,消化腺分泌的酶主要是蛋白酶。
[1]
[3]
法螺科分佈範圍
法螺科繁殖方式
雌雄異體,雄性個體包括精巢與輸精管,輸精管的後端有前列腺以產生授精液,輸精管的末端形成交配器官陰莖(penis),前列腺開口在陰莖內,其授精液幫助交配。雌性個體有卵巢、輸卵管,輸卵管可膨大形成蛋白腺(albumin gland)、受精囊(seminal receptacle)及粘液腺(mucous gland)。蛋白腺及粘液腺可分泌營養物及粘液,以形成卵膜及卵囊,輸卵管的末端還伸出一交配囊以貯存交配後的精子。雌雄性需交配後方能使卵受精。卵多形成卵囊,產卵在水草或其他物體上。
[1]
[9]
腹足類均為螺旋卵裂,經內陷法與外包法形成原腸胚,沒有獨立生活的擔輪幼蟲期,在卵內已渡過擔輪幼蟲期。有自由游泳的面盤幼蟲期,它具有兩個大的纖毛葉,是來自擔輪幼蟲期的口纖毛環,具有運動與取食的作用。面盤幼蟲期已出現了足、觸手、眼及殼,在面盤幼蟲後期出現了扭轉,這一過程可能在數分鐘內或數日內完成。足生長迅速,用以爬行,以後用足附着在底部變態成成體。
[1]
法螺科下級分類
中文名稱 | 學名 | 命名者及年代 | |
---|---|---|---|
一 | Argobuccinum屬 | Argobuccinum | Herrmannsen, 1846 |
1 | 特島法螺 | Argobuccinum proditor | von Frauenfeld, 1865 |
2 | 黑珠法螺 | Argobuccinum pustulosum | Lightfoot, 1786 |
3 | 智利法螺 | Argobuccinum ranelliforme | (King, 1832) |
4 | 粗皮法螺 | Argobuccinum scabrum | (King 1832) |
5 | 花燈法螺 | Argobuccinum tumidum | R. W. Dunker, 1862 |
二 | Austrosassia屬 | Austrosassia | Cossmann, 1903 |
6 | 巴金森氏法螺 | Austrosassia parkinsonia | (Perry, 1811) |
7 | 龐德法螺 | Austrosassia ponderi | (Beu, 1987) |
三 | Austrotriton屬 | Austrotriton | Cossmann, 1903 |
8 | 巴斯法螺 | Austrotriton bassi | (Angas, 1869) |
9 | 外延法螺 | Austrotriton epitrema | (Tenison Woods, 1877) |
10 | 戈氏法螺 | Austrotriton garrardi | |
11 | 擬態法螺 | Austrotriton mimetica | (Tate, 1893) |
12 | 纖細法螺 | Austrotriton petulans | (Hedley & May, 1908) |
13 | 變形法螺 | Austrotriton subdistortus | (Lamarck, 1822) |
四 | Biplex屬 | Biplex | Perry, 1810 |
14 | 博扎特法螺 | Biplex bozzettii | Beu, 1998 |
15 | Biplex perca | Perry, 1811 | |
16 | 優美翼法螺 | Biplex pulchellum | (G. B. Sowerby I, 1825) |
17 | Biplex pulchrum | (Gray in Sowerby, 1836) | |
五 | Cabestana屬 | Cabestana | Bolten, 1798 |
18 | 非洲法螺 | Cabestana africana | A. Adams, 1855 |
19 | Cabestana cutacea | (Linnaeus, 1767) | |
20 | 環斑法螺 | Cabestana dolaria | (Linnaeus, 1767) |
21 | 南美法螺 | Cabestana felipponei | H. von Ihering, 1907 |
22 | 悉尼岩石法螺 | Cabestana spengleri | Perry, 1811 |
23 | 犁法螺 | Cabestana tabulata | C. T. Menke, 1843 |
24 | 水屋法螺 | Cabestana waterhousei | A. Adams & G. F. Angas, 1864 |
六 | 大法螺屬 | Charonia | Gistel, 1847 |
25 | 火焰法螺 | Charonia lampas | (Linnaeus, C., 1758) |
27 | 紅法螺 | Charonia rubicunda | (Perry, G., 1811) |
28 | 白法螺 | Charonia sauliae | (Reeve, L.A., 1844) |
29 | Charonia tritonis | (Linnaeus, C., 1758) | |
30 | 大西洋法螺 | Charonia variegata | (Lamarck, J.B.P.A. de, 1816) |
31 | 韋斯伯法螺 | Charonia weisbordi | Smith, G., 1976 |
七 | 梭法螺屬 | Cymatium | Röding, 1798 |
32 | Cymatium aquatile | Reeve, 1844 | |
33 | 畢比法螺 | Cymatium bibbeyi | (Beu, 1987) |
34 | Cymatium caudatum | (Gmelin, 1791) | |
35 | 環溝法螺 | Cymatium cingulatum | (Lamarck, 1822) |
36 | Cymatium comptum | (A. Adams, 1855) | |
37 | 粗瘤法螺 | Cymatium corrugatum | (Lamarck, 1816) |
38 | Cymatium exaratum kiiense | (G. B. Sowerby, 1915) | |
39 | Cymatium femorale | (Linnaeus, C., 1758) | |
40 | 細唇法螺 | Cymatium gallinago | (Reeve, 1844) |
41 | Cymatium gemmatum | (Reeve, 1844) | |
42 | Cymatium grandimaculatum | (Reeve, 1844) | |
43 | 柯萊法螺 | Cymatium klenei | (Sowerby, 1889) |
44 | 克氏法螺 | Cymatium krebsii | (Mörch, 1877) |
45 | Cymatium parthenopeum | (Salis Marschlins, 1793) | |
46 | Cymatium raderi | Attilio, A. d' & B.W. Myers, 1984 | |
47 | Cymatium ranzanii | (Bianconi, J.J., 1850) | |
48 | Cymatium tigrinum | (Broderip, W.J., 1833) | |
八 | 網目法螺屬 | Fusitriton | Cossmann, 1903 |
49 | 巴西法螺 | Fusitriton brasiliensis | T. Cossignani & V. Cossignani, 2003 |
50 | 大網目法螺 | Fusitriton galea | Kuroda, T. & T. Habe in Habe, T., 1961 |
51 | 嘉品法螺 | Fusitriton laudandus | Finlay, H.J., 1927 |
52 | 麥哲倫法螺 | Fusitriton magellanicus | (Chemnitz 1788) |
53 | 中途島法螺 | Fusitriton midwayensis | Habe & Okutani, 1968 |
54 | 穆雷法螺 | Fusitriton murrayi | Smith, 1891 |
55 | 奧賴根法螺 | Fusitriton oregonensis | (Redfield, J.H., 1846) |
56 | 南美布紋法螺 | Fusitriton retiolus | Ch. Hedley, 1914 |
57 | 武田法螺 | Fusitriton takedai | T. Habe, 1979 |
九 | 燈籠螺屬 | Gelagna | Schaufuss, 1869 |
58 | 白黃法螺 | Gelagna pallida | (Parth, 1996) |
59 | 琥珀法螺 | Gelagna succinta | (C. Linnaeus, 1771) |
十 | 窄口螺屬 | Gutturnium | Mørch, 1852 |
60 | 安提拉法螺 | Gutturnium antillara | |
61 | Gutturnium muricinum | (Röding, 1798) | |
十一 | 翼法螺屬 | Gyrineum | Link, 1807 |
62 | Gyrineum aculeatum | (Schepman, 1909) | |
63 | 雙瘤翼法螺 | Gyrineum bituberculare | (Lamarck, 1816) |
64 | 玉帶翼法螺 | Gyrineum concinnum | R. W. Dunker, 1863 |
65 | Gyrineum cuspidatum | L. A. Reeve, 1844 | |
66 | Gyrineum gyrinum | C. Linnaeus, 1758 | |
67 | 平瀨翼法螺 | Gyrineum hirasei | T. Kuroda & T. Habe, 1961 |
68 | 厚背翼法螺 | Gyrineum lacunatum | J. W. Mighels, 1845 |
69 | 張羽法螺 | Gyrineum longicaudatum | Beu, 1998 |
70 | Gyrineum natator | P. F. Röding, 1798 | |
71 | Gyrineum pusillum | W. J. Broderip, 1832 | |
72 | Gyrineum roseum | L. A. Reeve, 1844 | |
73 | 威爾默法螺 | Gyrineum wilmerianum | Preston, 1908 |
十二 | 洛氏法螺屬 | Halgyrineum | Beu, 1998 |
74 | 洛氏法螺 | Halgyrineum louisae | (Lewis, 1974) |
十三 | 圓肋螺屬 | Linatella | Gray, 1857 |
75 | Linatella caudata | (Gmelin, J.F., 1791) | |
十四 | 象鼻法螺屬 | Lotoria | Emerson & Old, 1963 |
76 | 武裝法螺 | Lotoria armata | (G.B. Sowerby III, 1897) |
77 | Lotoria grandimaculata | (Reeve, 1844) | |
78 | Lotoria lotoria | (Linnaeus, 1758) | |
79 | 培利氏法螺 | Lotoria perryi | (Emerson & Old, 1963) |
80 | 尖角法螺 | Lotoria triangularis | (Perry, 1811) |
十五 | 毛法螺屬 | Monoplex | G. Perry, 1811 |
81 | 紡錘法螺 | Monoplex amictum | (L.A. Reeve, 1844) |
82 | Monoplex aquatilis | L. A. Reeve, 1844 | |
83 | 德班法螺 | Monoplex durbanensis | (E.A. Smith, 1899) |
84 | 皺紋法螺 | Monoplex exaratus | L. A. Reeve, 1844 |
85 | 金毛法螺 | Monoplex intermedius | W. H. Pease, 1869 |
86 | 肯氏法螺 | Monoplex keenae | (A.G. Beu, 1970) |
87 | 美東法螺 | Monoplex krebsii | O. A. L. Mörch, 1877 |
88 | 美紋法螺 | Monoplex lignarius | W. J. Broderip, 1833 |
89 | 巨齒法螺 | Monoplex macrodon | Valenciennes, 1832 |
90 | 馬丁法螺 | Monoplex martinianum | Valenciennes, 1832 |
91 | Monoplex mundum | A. A. Gould, 1849 | |
92 | Monoplex nicobaricus | (Röding, 1798) | |
93 | 諾萊法螺 | Monoplex norai | (F. García-Talavera & J.B. Vera, 2004) |
94 | 彭尼凱蒂法螺 | Monoplex penniketi | (A.G. Beu, 1998) |
95 | Monoplex pilearis | (Linnaeus, 1758) | |
96 | Monoplex thersites | (Reeve, L.A., 1844) | |
97 | 川奎法螺 | Monoplex tranquebaricus | (Lamarck, 1822) |
98 | 三角法螺 | Monoplex trigonus | (J. F. Gmelin, 1791) |
99 | 皺唇法螺 | Monoplex tripus | (Lamarck, J.B.P.A. de, 1822) |
100 | 蜜蜂法螺 | Monoplex vespaceus | J. B. Lamarck, 1822 |
101 | 毛帶法螺 | Monoplex vestitum | R. B. Hinds, 1844 |
102 | 魏格曼法螺 | Monoplex wiegmanni | (Anton, 1838) |
十六 | 帕馬氏法螺屬 | Proxicharonia | Powell,1938 |
103 | 帕馬氏法螺 | Proxicharonia palmeri | (Powell, A.W.B., 1967) |
十七 | Ranella屬 | Ranella | Lamarck, 1816 |
104 | 澳洲法螺 | Ranella australasia | (Perry, 1811) |
105 | 澳寶法螺 | Ranella gemmifera | Euthyme, 1889 |
106 | Ranella olearia | (Linnaeus, C., 1758) | |
十八 | 象法螺屬 | Ranularia | Schumacher, 1817 |
107 | 狗頭象法螺 | Ranularia cynocephala | (Lamarck, J.B.P.A. de, 1816) |
108 | 丹氏象法螺 | Ranularia dunkeri | (Lischke, C.E., 1868) |
109 | 鳥頭象法螺 | Ranularia encaustica | (Reeve, L.A., 1844) |
110 | Ranularia exile | (Reeve, 1844) | |
111 | 充軍法螺 | Ranularia exilis | (Reeve, 1844) |
112 | Ranularia gutturnia | (Röding, 1798) | |
113 | Ranularia monilifera | (Adams, A. & L.A. Reeve, 1850) | |
114 | Ranularia pyrum | (Linnaeus, C., 1758) | |
115 | Ranularia sarcostomum | sarcostoma (Reeve, 1844) | |
116 | Ranularia sinensis | (Reeve, L.A., 1844) | |
117 | 玉口象法螺 | Ranularia springsteeni | Beu, A.G., 1987 |
118 | Ranularia testudinaria | (Adams, A. & L.A. Reeve, 1850) | |
十九 | 瘦法螺屬 | Reticutriton | Habe & Kosuge, 1966 |
119 | 線紋瘦法螺 | Reticutriton lineatus | (Broderip, 1833) |
120 | Reticutriton pfeifferianum | (Reeve, 1844) | |
二十 | 薩螺屬 | Sassia | Bellardi, 1872 |
121 | 卡姆法螺 | Sassia kampyla | (Tomlin, J.R. le B., 1948) |
122 | 路易氏法螺 | Sassia lewisi | M. G. Harasewych & E. J. Petuch, 1980 |
123 | 梅爾邦吉法螺 | Sassia melpangi | Harasewych & Beu, 2007 |
124 | 莫桑比克法螺 | Sassia mozambicana | Aiken, R. & A. Seccombe, 2019 |
125 | 織紋法螺 | Sassia nassariformis | G. B. Sowerby III, 1902 |
126 | 夜鶯法螺 | Sassia philomelae | R. B. Watson, 1880 |
127 | 雷蒙薩法螺 | Sassia remensa | (T. Iredale, 1936) |
128 | 櫻井半扭法螺 | Sassia sakuraii | (Habe, 1961) |
129 | Sassia semitorta | (Kuroda & Habe, 1952) | |
130 | 微扭法螺 | Sassia subdistorta | (Lamarck, 1822) |
二十一 | 籬螺屬 | Septa | Perry, 1810 |
131 | 卡勞斯法螺 | Septa closeli | (Beu, 1987) |
132 | Septa flaveola | (Röding, 1798) | |
133 | Septa hepatica | (Röding, 1798) | |
134 | 方肋法螺 | Septa marerubrum | F. G. García-Talavera, 1985 |
135 | 雜斑法螺 | Septa mixta | A. Arthur & F. G. García-Talavera, 1990 |
136 | Septa occidentalis | (Mörch, 1877) | |
137 | 皮亞法螺 | Septa peasei | Beu, 1987 |
138 | Septa rubecula | (Linnaeus, 1758) | |
二十二 | Turritriton屬 | Turritriton | Dall, 1904 |
139 | 菲度法螺 | Turritriton fittkaui | Parth, 1991 |
140 | 駝背法螺 | Turritriton gibbosum | (Broderip, 1833) |
141 | 科貝爾法螺 | Turritriton kobelti | (Maltzan, H.F. von, 1884) |
142 | 厚唇法螺 | Turritriton labiosus | (W. Wood, 1828) |
143 | 團圓法螺 | Turritriton lignarium | (Broderip, W.J., 1833) |
144 | Turritriton tenuiliratus | (Lischke, 1873) |
法螺科保護級別
僅黑齒法螺列入《世界自然保護聯盟瀕危物種紅色名錄》(IUCN)2000年ver3.1——無危(LC)。
[6]
法螺科主要價值
法螺科文化意義
法螺是佛教舉行儀式時吹奏的一種唇振氣鳴樂器,用同名軟體動物法螺的貝殼製成的物品。法螺作為佛教法器的歷史非常悠久,傳説釋迦牟尼在鹿野苑初轉法輪時,帝釋天等曾將一支右旋白法螺獻給佛祖,從此右旋白海螺即作為吉祥圓滿的象徵在佛教中廣為應用。法螺隨佛教傳入中國。中國的藏、蒙古、滿、納西、傣、京、漢等民族依然採用。法螺是藏族的八瑞相(亦稱八吉祥徽、藏八仙和藏八寶)之一。
[12]
法螺為佛教“八吉祥”之一,《佛教器物簡述》載:相傳釋迦牟尼誕生時,天上獻上種種供品,此八吉祥即為天人所供,故密乘行人常用此來裝飾佛壇。其中,白色法螺代表佛陀的三條頸紋,表徵着佛陀的法音如法螺一般廣大悠揚,使一切有情入於解脱、究竟涅槃。
《佛學大辭典》載:法螺其聲遠聞,以喻佛之説法廣被大眾;其聲勇猛,以表佛法之雄猛;又吹螺而號令三軍,以譬説法降魔。
[12]
法螺科裝飾用品
法螺科的動物的外殼體螺層非常膨脹。殼厚,一般殼層表裝飾性極豐富。可供賞玩和裝飾,大型體層的螺殼可當樂器。
- 參考資料
-
- 1. 齊鍾彥.《中國經濟軟體動物》:農業出版社,1996年
- 2. RANELLIDAE .idscaro[引用日期2015-03-22]
- 3. Family Ranellidae Tritons and Trumpet Shells .seashellsofnsw[引用日期2022-04-21]
- 4. Austrotriton garrardi Beu, 1970 .BioLib.cz[引用日期2022-04-21]
- 5. Gutturnium muricinum antillara (var.) .Conchology[引用日期2022-05-29]
- 6. Ranellidae - Family .The IUCN Red List.2021-03-01[引用日期2022-07-04]
- 7. family Tritons Ranellidae J. E. Gray, 1854 .BioLib.cz[引用日期2022-07-04]
- 8. Ranellidae .Neogene Atlas[引用日期2022-07-04]
- 9. 蔡英亞 兩廣近海嵌線螺科的初步研究[J];東北師大學報(自然科學版);1981年01期 3
- 10. RANELLIDAE CYMATIINAE .Conchology[引用日期2022-07-04]
- 11. Significance and Health Benefits of Conch Shell .rsisinternational[引用日期2022-07-04]
- 12. 法螺 .佛學專題網[引用日期2022-07-04]
- 13. Ranellidae .GBIF.org[引用日期2022-07-04]
- 14. Family Ranellidae .Sea Shell Sofnsw[引用日期2022-07-04]
- 收起