複製鏈接
請複製以下鏈接發送給好友

蛾眉蕨屬

鎖定
蛾眉蕨屬(學名:Lunathyrium Koidz.)是蹄蓋蕨科下一個屬,本屬約有20種和許多變種,除了蛾眉蕨 L. acrostichoides (Sw.) Ching 1種分佈於北美洲東部以外,主要分佈於亞洲,我國均產,從我國西部高山,向北經秦嶺達東北、日本、朝鮮半島和俄羅斯遠東地區,向西到喜馬拉雅山西部,向東至華中和華東高山。生於山地闊葉林和針葉林下、灌叢中陰濕處或溪溝邊。
中文名
蛾眉蕨屬
拉丁學名
Lunathyrium Koidz.
植物界
蕨類植物門
亞    門
真蕨亞門
薄囊蕨綱
水龍骨目
蹄蓋蕨科
分類系統
秦仁昌系統,1978

蛾眉蕨屬形態特徵

蛾眉蕨屬-河北蛾眉蕨 蛾眉蕨屬-河北蛾眉蕨
中等大的林下植物。根狀莖直立或斜升,先端被大鱗片;鱗片淺褐色、紅褐色或深褐色,卵狀披針形或狹披針形,膜質,全緣;葉簇生。葉柄禾稈色、慄紅色或僅遠軸面慄紅色,通常比葉片短,基部先端尖削,其上呈紡錘形加厚,腹背呈凹凸面,沿兩側邊緣各有一列呈齒牙狀凸起的小氣囊體,基部被有和根狀莖上同樣的鱗片,並或多或少被有有節的、曲折而透明的粗軟毛,幹後易擦落;葉片長圓狀披針形、倒長圓狀披針形,偶有長卵形,羽裂漸尖頭,向基部多少變狹,少有僅基部1-2對羽片稍縮短或基部一對最長,一回羽狀,羽片深羽裂;羽片披針形、狹披針形、倒披針形或長橢圓形,漸尖頭,基部平截,往往突然增寬,通常兩側對稱,但葉片下部羽片的基部上側第一裂片有時明顯增大呈耳狀,無柄,互生或下部的近對生,開展,向下數對通常照例縮短,有時基部一對縮短為小耳片狀,羽狀深裂達羽軸兩側的闊翅,裂片多數,彼此接近,少有遠離,長圓形或長方形,少有呈鈍三角形,先端圓或鈍尖,少有急尖或近平截,邊緣具有淺齒、鈍齒或近全緣;葉軸及羽軸上面具有闊邊的淺溝,在相交處彼此關閉,不能互通;主脈明顯,隆起,無溝,兩側小脈4-6(-9)對,通常單一,少有二叉,斜向上,基部一對側脈達於缺刻以上的裂片邊緣,脈端有狹紡錘形水囊。葉幹後草質,綠色或褐綠色,葉軸和羽軸兩面或一面及葉脈上下兩面多少被有節透明的粗軟毛,幹後易擦落,裂片邊緣及裂片間缺刻處具有透明的三角形齒狀細胞,有時亦具節狀毛。孢子囊羣短線形至橢圓形,長0.5-2毫米,通直,沿側脈中部上側着生;囊羣蓋通常為狹新月形或橢圓形,幼時為短線形,通直,在葉片或羽片頂部、或在裂片基部上側一脈上有時呈彎鈎形、馬蹄形或雙生一脈,成熟時往往拱起如穹窿形,被成熟的孢子囊羣向遠軸方向推開,宛如張開的蚌殼,紙質或厚膜質,堅實,宿存,黃褐色,全緣或稍齧蝕,少有具短睫毛,彼此並行,接近如篦齒狀。孢子二面型,腎狀橢圓形或橢圓形,周壁表面具連續或斷裂的褶皺,或具耳廓狀、裂片狀、乳頭狀、疣狀或棒狀突起。染色體基數 X=40。
本屬是一個很自然的、在形體上極為一致的屬,與蹄蓋蕨屬 Athyrium Roth 不同主要在於葉片常為一回羽狀,羽片深羽裂,羽片基部兩側對稱,葉軸和羽軸上面的淺溝在相交處不能互通,葉軸、羽軸及葉脈常多少具有節透明的粗軟毛,囊羣蓋呈新月形,很少為馬蹄形或彎鈎形,通常質地堅厚、拱起如蚌殼狀;在被毛方面與假蹄蓋蕨屬 Athyriopsis Ching 和介蕨屬 Dryoathyrium Ching 很相近,與它們的不同主要在於根狀莖直立,偶為斜升,葉柄通常遠較葉片短,葉片狹披針形或倒披針形,葉下部羽片常多對逐漸縮短,基部羽片向基部不變狹,反而最寬,其基部上側第一裂片往往增大而不縮短。 [1] 

蛾眉蕨屬地理分佈

本屬約有20種和許多變種,除了蛾眉蕨 L. acrostichoides (Sw.) Ching 1種分佈於北美洲東部以外,主要分佈於亞洲,我國均產,從我國西部高山,向北經秦嶺達東北、日本、朝鮮半島和俄羅斯遠東地區,向西到喜馬拉雅山西部,向東至華中和華東高山。生於山地闊葉林和針葉林下、灌叢中陰濕處或溪溝邊。 [1] 

蛾眉蕨屬下級分類

  1. 尖片蛾眉蕨Lunathyrium acutum Ching  尖片蛾眉蕨(原變種)Lunathyrium acutum Ching var. acutum  巴嘎蛾眉蕨(變種)Lunathyrium acutum Ching var. bagaense (Ching & S. K. Wu) Z. R. Wang  六巴蛾眉蕨(變種)Lunathyrium acutum Ching var. liubaense (Z. R. Wang) Z. R. Wang
  2. 大耳蛾眉蕨Lunathyrium auriculatum W. M. Chu et Z. R. Wang ex Z. R. Wang  大耳蛾眉蕨(原變種)Lunathyrium auriculatum W. M. Chu & Z. R. Wang ex Z. R. Wang var. auriculatum  中甸蛾眉蕨(變種)Lunathyrium auriculatum W. M. Chu & Z. R. Wang ex Z. R. Wang var. zhongdianense Z. R. Wang
  3. 短羽蛾眉蕨Lunathyrium brevipinnum Ching et Shing ex Z. R. Wang
  4. 昆明蛾眉蕨Lunathyrium dolosum (Christ) Ching   中華蛾眉蕨(變種)Lunathyrium dolosum (H. Christ) Ching var. chinense (Ching) Z. R. Wang  昆明蛾眉蕨(原變種)Lunathyrium dolosum (H. Christ) Ching var. dolosum
  5. 棒孢蛾眉蕨Lunathyrium emeiense Z. R. Wang
  6. 陝西蛾眉蕨Lunathyrium giraldii (Christ) Ching
  7. 毛軸蛾眉蕨Lunathyrium hirtirachis Ching ex Z. R. Wang
  8. 康縣蛾眉蕨Lunathyrium kanghsienense Ching
  9. 涼山蛾眉蕨Lunathyrium liangshanense Ching ex Z. R. Wang  涼山蛾眉蕨(原變種)Lunathyrium liangshanense Ching ex Z. R. Wang var. liangshanense  絹毛蛾眉蕨(變種)Lunathyrium liangshanense Ching ex Z. R. Wang var. sericeum Ching & Z. R. Wang ex Z. R. Wang
  10. 瀘定蛾眉蕨Lunathyrium ludingense Z. R. Wang et L. B. Zhang
  11. 墨脱蛾眉蕨Lunathyrium medogense Ching et S. K. Wu  維明蛾眉蕨(變種)Lunathyrium medogense Ching & S. K. Wu var. weimingii Z. R. Wang
  12. 南川蛾眉蕨Lunathyrium nanchuanense Ching
  13. 東亞蛾眉蕨Lunathyrium orientale Z. R. Wang et J. J. Chien ex J. J. Chien  九龍蛾眉蕨(變種)Lunathyrium orientale Z. R. Wang & J. J. Chien var. jiulungense (Ching) Z. R. Wang  東亞蛾眉蕨(原變種)Lunathyrium orientale Z. R. Wang & J. J. Chien var. orientale
  14. 東北蛾眉蕨Lunathyrium pycnosorum (Christ) Koidz.  長齒蛾眉蕨(變種)Lunathyrium pycnosorum (H. Christ) Koidz. var. longidens Z. R. Wang  東北蛾眉蕨(原變種)Lunathyrium pycnosorum (H. Christ) Koidz. var. pycnosorum
  15. 華中蛾眉蕨Lunathyrium shennongense Ching. Boufford et Shing
  16. 四川蛾眉蕨Lunathyrium sichuanense Z. R. Wang  貢山蛾眉蕨(變種)Lunathyrium sichuanense Z. R. Wang var. gongshanense Z. R. Wang  金佛山蛾眉蕨(新變種)Lunathyrium sichuanense Z. R. Wang var. jinfoshanense Z. R. Wang  四川蛾眉蕨(原變種)Lunathyrium sichuanense Z. R. Wang var. sichuanense
  17. 錫金蛾眉蕨Lunathyrium sikkimense Ching
  18. 截頭蛾眉蕨Lunathyrium truncatum Ching
  19. 河北蛾眉蕨Lunathyrium vegetius (Kitagawa) Ching  密雲蛾眉蕨(變種)Lunathyrium vegetius (Kitag.) Ching var. miyunense Ching & Z. R. Wang  殼蓋蛾眉蕨(變種)Lunathyrium vegetius (Kitag.) Ching var. turgidum Ching & Z. R. Wang ex Z. R. Wang  河北蛾眉蕨(原變種)Lunathyrium vegetius (Kitag.) Ching var. vegetius
  20. 湖北蛾眉蕨Lunathyrium vermiforme Ching, Boufford et Shing
  21. 峨山蛾眉蕨Lunathyrium wilsonii (Christ) Ching  哈巴蛾眉蕨(變種)Lunathyrium wilsonii (H. Christ) Ching var. habaense Ching & Z. R. Wang ex Z. R. Wang  鋭裂蛾眉蕨(變種)Lunathyrium wilsonii (H. Christ) Ching var. incisoserratum Ching & Z. R. Wang ex Z. R. Wang  大蛾眉蕨(變種)Lunathyrium wilsonii (H. Christ) Ching var. maximum Ching & Z. R. Wang ex Z. R. Wang  木裏蛾眉蕨(變種)Lunathyrium wilsonii (H. Christ) Ching var. muliense Z. R. Wang  峨山蛾眉蕨(原變種)Lunathyrium wilsonii (H. Christ) Ching var. wilsonii

蛾眉蕨屬屬的模式種

Lunathyrium pycnosorum (Christ) Koidz. ——Athyrium pycnosorum Christ [2] 

蛾眉蕨屬藥用價值

該屬的某些種如蛾眉蕨Lunathyrium acrostichoides (Sw.) Ching,其根狀莖作為中藥峨眉蕨貫眾入藥。 [3] 
參考資料
  • 1.    蛾眉蕨屬  .植物智[引用日期2019-12-19]
  • 2.    《中國植物誌》第3(2)卷-294
  • 3.    《中華本草》