複製鏈接
請複製以下鏈接發送給好友

臭鼩

鎖定
臭鼩,勞亞食蟲目鼩鼱科臭鼩屬中的一種鼩鼱。其體瘦長,四肢細弱,吻部尖長;耳廓細小,耳近乎裸露;眼小,口須甚多,但不特別長;尾基部甚粗大,末端則稍尖,體毛稠密,短而細,甚柔軟,四足及尾毛較稀。雄性的體重、體長和尾長均顯著大於雌性。 [10] 
臭鼩屬於東洋區種類,分佈於東半球,尤以熱帶及亞熱帶地區為主。棲息於農田、沼澤地、水邊、草從、灌木竹林及小樹林等野外生境,亦可棲息於城鎮和農村住宅區,在室內外來回遷移。喜温暖潮濕的環境,挖穴而居,窩以枯枝、落葉、雜草築成。臭鼩是偏向肉食的雜食性動物,食量大,主要以各類昆蟲及其幼蟲、蠕蟲為食,亦食植物的種子和果實。夜行為主,可發出很像鳥鳴的尖叫聲,行為敏捷、性兇猛,喜跳躍,不善攀爬。 [10]  6周齡性成熟,3-10月為繁殖期,孕期20天,年產2-3胎,每胎1-7仔,壽命1.5-2.5年。 [11] 
由於臭鼩可取食昆蟲及其他動物性食物,其食性益害兼有。是流行性出血熱、鈎端螺旋體病及恙蟲病病原體的宿主之一,亦可攜帶蜱傳斑疹傷寒、Q熱、urban斑疹傷寒立克次體,在鼠疫的傳播中也起到一定作用。還能引起家畜、家禽等動物的豬丹毒症及人類的類丹毒症的風險,有傳播腸道傳染病、狂犬病、恙蟲病巴爾通體、廣州管圓線蟲、路氏錐蟲、發熱伴血小板減少綜合徵病毒的可能。常規滅鼠投毒法不能有效降低其種羣的數量,可以使用生物防治、物理防治、化學防治相互結合的方法進行控制。 [10] 
拉丁學名
Suncus murinus
別    名
尖嘴老鼠
食蟲鼠
水老鼠
臭老鼠
嘖嘞鼠 展開
別名
尖嘴老鼠
食蟲鼠
水老鼠
臭老鼠
嘖嘞鼠
大臭鼩 收起
動物界
脊索動物門
哺乳綱
鼩鼱目
鼩鼱科
臭鼩屬
臭鼩
命名者及年代
Linnaeus,1766 [1] 
中文名
臭鼩
天    敵
貓、貓頭鷹和蛇等

臭鼩形態特徵

臭鼩
臭鼩(6張)
臭鼩體形似麝鼩但甚大,頭體長100-140毫米,尾長65-78毫米。體毛短細而柔軟,背色褐灰,腹毛較淡,毛尖帶褐並有銀褐光澤。體側界線不顯,中段有麝香腺,橢圓形,7×5毫米,覆有灰白色短毛。鼻吻尖長,眼小,耳正常,耳殼大而圓,露出毛被。尾粗短,末端尖細作長錐形,密佈短毛並有10-15毫米的長毛間雜,直達尾尖。前後足較長均5趾,爪鋭利。乳式:0+0+3=6。
臭鼩顱骨細長堅實,吻細長無顴弓,眶間略粗圓筒形。眶前孔的前緣位第1上臼齒上方。腦顱扁平,矢狀脊明顯,人字脊更是發達而高隆,左右的在頂點相交成直角。
臭鼩齒尖沒有色素,上頜每側單尖齒4枚。第1上門齒的主尖發達,向前下方彎轉成鈎狀,後尖小且鈍,峯高低於隨後的單尖齒。第2上門齒最大,隨後的第3上門齒和犬齒等大,峯高僅及第2上門齒的一半;第1上前臼齒更小位齒列線內,唇緣被第4上前臼齒所遮,側面細察才能見部分。第4上前臼齒臼齒狀,前附尖成小尖峯,後尖最大。第2和2上臼齒等大皆方形,後內角伸展不多,凹緣不顯,“W”稜脊明顯。第3上臼齒很小,僅達第2上臼齒的1/4一1/3,其原尖、前尖和後尖微小而靠攏,其間僅留極窄的深谷。
臭鼩第1下門齒粗長,向前平伸到尖端才折轉向上,齒脊近平直。 [2] 

臭鼩棲息環境

臭鼩棲於海拔370-1580米的平原田野、沼澤地的草叢、灌木和竹林,喜温暖潮濕的環境,有時也入住房覓食。 [3] 

臭鼩生活習性

臭鼩明顯夜行性,夜間活動有黃昏(20-23時)和黎明(3-6時)兩個高峯。單獨生活,視覺差,能發出尖鋭的叫聲。窩以枯枝落葉亂草築成。體側的臭腺能分泌奇臭的分泌物,受驚時放出自衞,貓見了它像捕老鼠一樣地捕捉,但不吃它。不善爬,善跳躍可高達200毫米。 [3] 
臭鼩食物以動物性為主,佔總食物的4/5,其中尤以昆蟲為主,如蟋蟀、螻蛄,佔總食物的1/2。 [4] 
臭鼩性兇猛,小形鼠類(如小家鼠)遠非其敵,它敢與此它體大得多的黃胸鼠搏鬥。 [4] 

臭鼩分佈範圍

臭鼩在中國以內見於福建、台灣、浙江、廣東、廣西、雲南。中國以外分佈於日本、菲律賓、印度尼西亞、馬來西亞、緬甸、印度、斯里蘭卡、尼泊爾、埃及、埃塞俄比亞。 [5] 

臭鼩繁殖方式

臭鼩一年繁殖數量最多在6月,每胎最多3-4仔。幼體10日始睜眼,6周後獨立生活。1年換毛2次。麝香腺在交尾期更發達。 [3] 

臭鼩種羣現狀

臭鼩被發現在各種各樣的棲息地,是一個相當豐富和穩定的物種。 [7] 

臭鼩保護級別

臭鼩已列入《世界自然保護聯盟》(IUCN)2008年瀕危物種紅色名錄ver 3.1——無危(LC)。 [7] 

臭鼩亞種分化

臭鼩54亞種
序號
拉丁學名
中文名
命名者及年代
1
Suncus murinus albicauda
臭鼩科摩羅羣島亞種
Peters, 1866
2
Suncus murinus andersoni
臭鼩印度東北亞種
Trouessart, 1879
3
Suncus murinus auriculata
臭鼩馬達加斯加亞種
Fitzinger, 1868
4
Suncus murinus beddomei
臭鼩印度南部亞種
Anderson, 1881
5
Suncus murinus blanfordii
臭鼩印度中部亞種
Anderson, 1877
6
Suncus murinus blythii
臭鼩阿薩姆亞種
Anderson, 1877
7
Suncus murinus caerulaeus
臭鼩印度尼西亞亞種
Kerr, 1792
8
Suncus murinuscaerulescens
臭鼩東尼泊爾亞種
Shaw, 1800
9
Suncus murinus caeruleus
臭鼩南亞亞種
Kerr, 1792
10
Suncus murinus celebensis
臭鼩蘇拉威西亞種
Revilliod, 1911
11
Suncus murinus ceylanica
臭鼩斯里蘭卡亞種
Peters, 1870
12
Suncus murinus cinereo-senea
臭鼩埃塞俄比亞亞種
Rüppell, 1842
13
Suncus murinus crassicaudus
臭鼩蘇伊士亞種
Lichtenstein, 1829/Hemprich & Ehrenberg, 1834
14
Suncus murinus duvernoyi
臭鼩埃及亞種
Fitzinger, 1868
15
Suncus murinus edwardsiana
臭鼩蘇祿羣島亞種
Trouessart, 1880
16
Suncus murinus fulvocinerea
臭鼩阿薩姆邦亞種
Anderson, 1877
17
Suncus murinus fuscipes
臭鼩新加坡亞種
Peters, 1870
18
Suncus murinus geoffroyi
臭鼩毛里求斯島亞種
J. B. Fischer, 1830
19
Suncus murinus giganteus
臭鼩孟加拉亞種
Geoffroy, 1831
20
Suncus murinus griffithii
臭鼩中亞亞種
Horsfield, 1851
21
Suncus murinus heterodon
臭鼩印度東北亞種
Blyth, 1855
22
Suncus murinus indicus
臭鼩阿富汗亞種
Temminck, 1844
23
Suncus murinus kandianus
臭鼩斯里蘭卡康提亞種
Kelaart, 1852
24
Suncus murinus kroonii
臭鼩加里曼丹亞種
Kohl., 1895
25
Suncus murinus kuekenthali
臭鼩印度尼西亞亞種
Matschie, 1901
26
Suncus murinus leucura
臭鼩桑給巴爾亞種
Matschie, 1894
27
Suncus murinus luzoniensis
臭鼩呂宋島亞種
Peters, 1870
28
Suncus murinus mauritiana
臭鼩馬島亞種
Reichenbach, 1834
29
Suncus murinus media
臭鼩斯里蘭卡亞種
Peters, 1870
30
Suncus murinus microtis
臭鼩印度尼西亞東南亞種
Peters, 1870
31
Suncus murinus mulleri
臭鼩東南亞亞種
Jentink, 1888
32
Suncus murinus murinus
臭鼩指名亞種
Linnaeus, 1766
33
Suncus murinus muschata
臭鼩台灣亞種
Hatori, 1915
34
Suncus murinus nemorivagus
臭鼩尼泊爾中部亞種
Hodgson, 1845
35
Suncus murinus occultidens
臭鼩棉蘭老島亞種
Hollister, 1913
36
Suncus murinus palawanensis
臭鼩巴拉望島亞種
Taylor, 1934
37
Suncus murinus pealana
臭鼩印度東北亞種
Anderson, 1877
38
Suncus murinus riukiuanus
臭鼩琉球羣島亞種
Kuroda, 1924
39
Suncus murinus rubicunda
臭鼩北印度亞種
Anderson, 1877
40
Suncus murinus sacer
臭鼩埃及蘇伊士亞種
Ehrenberg, 1833
41
Suncus murinus saturatior
臭鼩印度亞種
Geoffroy, 1811
42
Suncus murinus semmelincki
臭鼩東南羣島亞種
Jentink, 1888
43
Suncus murinus serpentarius
臭鼩印度本地治里亞種
I. Geoffroy in Bélanger, 1831
44
Suncus murinus sindensis
臭鼩巴基斯坦亞種
Anderson, 1877
45
Suncus murinus soccatus
臭鼩中亞亞種
Hodgson, 1845
46
Suncus murinus sonneratii
臭鼩印度亞種
I. Geoffroy, 1827
47
Suncus murinus sumatranus
臭鼩南蘇門答臘亞種
Peters, 1870
48
Suncus murinus swinhoei
臭鼩華南亞種
Blyth, 1859
49
Suncus murinus temminckii
臭鼩九州島亞種
Fitzinger, 1868
50
Suncus murinus tristrami
臭鼩中東亞種
Bodenheirmer, 1935
51
Suncus murinus tytleri
臭鼩尼泊爾亞種
Blyth, 1859
52
Suncus murinus unicolor
臭鼩北摩鹿加羣島亞種
Jentink, 1888
53
Suncus murinus viridescens
臭鼩馬拉巴爾亞種
Blyth, 1859
54
Suncus murinus waldemarii
臭鼩孟加拉亞種
Peters, 1870
(內容來源: [6] 

臭鼩危害特點

臭鼩主要以昆蟲為食,多是農業害蟲,已證明對農業的危害不大。但它是鼠疫、鈎端螺旋體病和恙蟲病等病原體的貯存宿主,又對流行性出血熱病毒抗原有一定帶毒率,雖然不高,但不能忽視。因此從衞生防疫方面看,臭鼩是殺滅對象。 [8] 

臭鼩防治措施

1、捕捉。人工捕捉或放養蛇、貓等動物。
2、藥物誘殺。在老鼠出沒的洞口行道投放毒餌誘殺。 [9] 
參考資料
  • 1.    臭鼩  .中國動物物種數據庫[引用日期2013-10-20]
  • 2.    羅蓉等編著,貴州獸類志,貴州科技出版社,1993.10,第47頁
  • 3.    羅蓉等編著,貴州獸類志,貴州科技出版社,1993.10,第48頁
  • 4.    壽振黃主編,中國經濟動物志 獸類,科學出版社,1962年12月第1版,第39頁
  • 5.    鄭生武,宋世英主編,秦嶺獸類志,中國林業出版社,2010.06,第102頁
  • 6.    Suncus murinus  .planet-mammiferes[引用日期2016-05-23]
  • 7.    Suncus murinus  .iucnredlist[引用日期2016-05-23]
  • 8.    羅蓉等編著,貴州獸類志,貴州科技出版社,1993.10,第49頁
  • 9.    丁錦華 徐雍皋 李希平主編,植物保護辭典,江蘇科學技術出版社,1995年11月第1版,第908頁
  • 10.    臭鼩  .《中國大百科全書》第三版網絡版[引用日期2023-06-21]
  • 11.    盛和林等編著,中國野生哺乳動物,中國林業出版社,1999.03,第12頁
展開全部 收起